YÖK’ten üniversite tahlili: Yeni mezunlarının işe başlama müddeti 6,4 ay

Yükseköğretim Kurulunca (YÖK), 74 farklı gösterge doğrultusunda Türkiye’deki 208 üniversiteye ilişkin tahlillerin yer aldığı “Üniversite İzleme ve Kıymetlendirme Genel Raporu-2023” hazırlandı.

YÖK’ten yapılan yazılı açıklamaya nazaran, rapor, üniversiteleri, “eğitim ve öğretim”, “araştırma-geliştirme, “proje ve yayın”, “uluslararasılaşma”, “sürdürülebilirlik” ile “topluma hizmet ve toplumsal sorumluluk” kategorilerinde kıymetlendirerek, yükseköğretime yaptıkları katkı ve sağladıkları gelişmeye nazaran hazırlandı.

YÖKSİS İzleme Kriteri Modülü üzerinden alınan bilgilere nazaran yapılan kıymetlendirme için bu yıl yeni eklenen yahut çıkarılanlarla birlikte 74 farklı gösterge temel alınırken, bilhassa eğitim-öğretim kategorisinde üniversitelerde dikkate kıymet artışlar tespit edildi.

İŞVERENLERİN MEZUNLARDAN MEMNUNİYET ORANI

Bu yıl birinci sefer göstergeler ortasına dahil edilen ve mezunların niteliğiyle bölümün beklentilerine yanıt vermesi açısından değer atfedilen “iş dünyasının mezunların yeterliliklerine ait memnuniyet oranı” ölçüldü. Patronların mezunlardan memnuniyet oranı yüzde 78 çıktı.

İlk defa yapılan bir diğer kıymetlendirme ise istihdamla ilgili oldu. Üniversite mezunlarının “yurt içinde birinci işe başlama süreleri” ile ilgili datalar, mezunların ortalama 6,4 ayda işe başladıklarını gösterdi.

ÖĞRENCİLERİN TOPLUMSAL SORUMLULUK PROJELERİ

Öğrencilerin toplumsal hayattaki hassaslıklarını ve dayanışmalarını artırmak maksadıyla üniversitelerde yürütülen toplumsal sorumluluk projeleri arttı. Öğrencilerin katıldığı toplumsal sorumluluk projeleri 2022’de 14 bin 204 olarak belirlenirken, oran olarak yüzde 74,6’dan yüzde 83’e yükseldi.

Üniversite öğrencilerinin mezuniyet sonrası istihdam edilebilirliklerini artırmak gayesiyle geçen yıl 132 üniversitede öğrenciler tarafından 7 bin 900 endüstriyel-sektörel proje yürütüldü. Bu projeler öğrencilerin yalnızca ders değil, dalla işbirliği yaparak mesleklerini geliştirme yolunda ilerlediklerini gösteriyor.

Ayrıca teknoloji alanında katkı sağlamak üzere 29 bin 342 öğrenci, TEKNOKENT yahut Teknoloji Transfer Ofisi projelerinde yer aldı ve bu projelere katılan öğrenci sayısı ortalaması 222’den 264’e yükseldi.

Öğrenci-sektör etkileşimi ve projelere iştirakteki artış, öğrencilerin yalnızca ders başarılarına değil kendilerini mesleksel manada geliştirmeye odaklandığını yansıtması açısından kıymetli kabul ediliyor.

DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN SAYISI YÜKSELDİ

Bu yıl öğrencilerin daha donanımlı mezun olmalarına imkan sağlayan çift ana kol ve yan kısım yapan öğrenci oranı da değerlendirmeye alındı. Bu yeni göstergeye nazaran en az bir öğrencisi bu programlara kayıtlı üniversite sayısı 177.

Akademik sürdürülebilirlik açısından değer taşıyan ve yükseköğretim sisteminin kıymetli gayelerinden olan doktora öğrencisi sayısı 2021’de 8 bin 815 iken, 2022’de 11 bin 290’a yükseldi.

Öğrencilerin araştırma geliştirme süreçlerine hangi oranda dahil olduklarını ortaya koymayı amaçlayan TEKNOFEST, TÜBİTAK, TÜBA üzere tertip ve kurumlar tarafından düzenlenen yarışlara iştirak da bu yıl birinci sefer değerlendirildi.

Buna nazaran, 153 üniversiteden 16 bin 809 öğrenci, yarışlarda maharetlerini sergiledi.

BİLİMSEL YAYINLAR HER YIL İSTİKRARLI ARTIYOR

Öğretim elemanlarının bilimsel üretimlerini ve bilimsel araştırmalara katılma eforlarını gösteren endeksler de tahlil edilirken, endeksli mecmua ve kitaplardaki yayınların her yıl istikrarlı arttığı gözlendi.

Ulusal hakemli mecmualarda yayımlanmış yayın sayısı ortalaması üniversite başına geçen yıl 199 iken bu yıl 246’ya çıktı.

Bu yıl getirilen “endeksli mecmua ve kitaplarda ulusal işbirliği ile yayımlanmış yayın oranı” göstergesi, yüzde 52,9 oldu. Bu bilgi yayınların dal yahut öteki kurumlarla işbirliği oranını yansıtıyor.

En yüksek yüzde 10’luk dilimde atıf alan yayın sayısı ortalaması 154’ten 182’ye yükselirken, en yüksek yüzde 10’luk dilimde atıf alan yayın sayısının çoğalması, Türk üniversitelerinin dünya çapındaki tesirinin arttığını gösteriyor.

Üniversiteler, 2021’de 2 bin 113 patent, yararlı model yahut tasarım başvurusu yaparken, 2022’de bu sayı 2 bin 415’e çıktı ve 826 patent, 231 yararlı model yahut tasarım başvurusu olumlu sonuçlandı.

ULUSLARARASI ÖĞRENCİLER VE DEĞİŞİM PROGRAMLARI

Üniversitelerin milletlerarası seviyedeki etkileşim ve işbirliklerinin değerlendirildiği “uluslararasılaşma” kategorisinde de bilgiler, sağlanan gelişmeyi ortaya koydu.

Uluslararası öğrenci sayısı 2021’de 223 bin 978 iken, 2022’de 260 bin 316’ya çıktı. 169 üniversitede 1434 memleketler arası doktoralı öğretim elemanı vazife yapıyor. Memleketler arası değişim programları kapsamında 97 üniversiteye 1245 öğretim elemanı gelirken, 127 üniversiteden 2 bin 294 Türk öğretim elemanı yurt dışındaki üniversiteleri ziyaret etti.

Uluslararası değişim programları kapsamında gelen öğrenci sayısı 2021’de 3 bin 99 iken 2022’de 6 bin 397’ye, bu kapsamda gönderilen Türk öğrenci sayısı da 12 bin 429’dan 16 bin 984’e yükseldi.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK, DOĞAL KAYNAKLARI ŞUURLU KULLANMAK

Yükseköğretim Konseyinin bu yıl birinci kere yaptığı değerlendirmelerden bir oburu de üniversitelerin doğal kaynakları şuurlu kullanıp kullanmadıklarını ortaya koyan “sürdürülebilirlik” kategorisi oldu.

Üniversiteler, güç kaynaklarının verimliliği, karbon ayak izi ve su tüketimi üzere tabiatla uyumlu faaliyetleri istikametinden de tahlil edildi.

Enerji verimliliğini artırmak için 79 üniversitede 1,85 milyar lira, su tasarrufu için ise 53 üniversitede 47,6 milyon liralık yatırım yapıldığı saptandı.

Bu kategorideki değerlendirmeyle Türk üniversitelerinin milletlerarası sıralamalarda yer almalarına katkı hedefleniyor.

YÖK LİDERİ: MEMNUNİYET DUYUYORUZ

YÖK Lideri Erol Özvar, raporun sunuş kısmındaki yazısında, çalışma ile ülkenin özgün şartlarını gözeterek belirlenen standartlara nazaran üniversitelerin güçlü ve zayıf taraflarını ortaya koymanın amaçlandığını tabir etti.

Temel amaçlarının hiyerarşik bir kıymetlendirme yapmak yerine üniversitelerin gelişmeye açık taraflarını belirlemek ve desteklemek olduğunu anlatan Özvar, “Yükseköğretim kurumlarımızın, belirlenen göstergelere dayalı olarak izleme ve kıymetlendirme üniteleri aracılığıyla itinalı çalışmalar yürüttüklerini gözlemliyoruz. Bu uğraşların, kurumların dataya dayalı karar verme süreçlerine değerli katkı sağlayacağına inanıyoruz ve bu sürecin üniversiteler tarafından dikkatle takip edilmesinden memnuniyet duyuyoruz.” sözlerini kullandı.

Özvar, raporda, üniversitelerin birbirleri ile kıyaslanması yerine, Türkiye Yükseköğretim Sistemine katkısı ve üniversitenin kendi geçmiş datalarına nazaran gelişiminin tespitinin önemsendiğini belirterek, sarsıntı bölgesindeki üniversitelere, içinde bulundukları şartlar nedeniyle hassasiyetle yaklaşıldığını aktardı.

“DİJİTALLEŞME VE BÜYÜK BİLGİ PROJESİNDE KIYMETLİ ARA KAYDEDİYORUZ”

Erol Özvar, ayrıyeten üniversitelerin dijitalleşme konusunda geldiği basamak bakımından şu değerlendirmeyi yaptı:

“Değerlendirme raporu ile ortaya çıkan ilgi cazip sonuçlardan biri de birkaç yıldır bütün üniversitelerimizde başlattığımız dijitalleşme ve büyük bilgi projesinde kayda paha aralık kaydediyor olmamızdır. Artık üniversitelerimiz kendi bilgilerine sahip çıkmaya başladı. Bu gelişme yapay zeka alanında yapmayı planladığımız projelerin altyapısını teşkil edecektir. Kısa vakit içerisinde üniversitelerimizin Yükseköğretim Şurası ile birlikte bu vizyonu benimsemeleri ve hayata geçirmeleri takdire şayandır.”